Immagine del manoscritto Bibliografia Edizioni; Critica
Testo Edizione Diplomatica Indice del manoscritto
I
Verba puelle sepulte ad transeuntem
Tu qui secura procedis mente, parumper
siste gradum, quero, verbaque pauca lege;
in te si forte fuit cithereius heros,
senties, et merito, pietatis tela legendo
et pro me Iovi porriges hore preces. 		5
Illa ego que claris fueram prelata puellis
in mea Parthenope positis urbe clara,
dulce iuventutis tempus fungebar in evo,
(necdum ter quinos etas mea viderat annos)
cui formam Phaphye, Charites tribuere decorem, 		10
quam Pallas cuntis artibus erudiit;
fuit et ut placuit michi Constantia nomen.
Sic tempus placidum non indiscreta trahebam,
et iam Cupido iuvenem paraverat ante
oculos et videram quem michi summe placebat,		15
et ut ei dabam causam sic dabat amandi,
et simul et semel urebamur face potenti.
Hunc michi promiserant spes simul et alta Tonantis
soror et in brevi maritali iungere lege.
Et cum spectarem, fata prius mutavere 		20
dantes consilium michi pro melle venenum:
tunc inimica mei subrexit Amtropos, heu,
et me subripuit subito de medio dira,
et pia sepulcro sum tumulata manu.
Hic locus, hec requies fata dedere superna; 		25
hic pulvis faciem nititur vastare decoram;
hic oculi nequeunt multa iam visa videre;
hic roseus color pulcra dimisit hora
et pallet misere pars unaqueque mei;
hic nigrent auro similes turpissime crines,		30
ordine relicto quem dabat apta manus,
que simul a mira Palladis arte vacat.

406
CARMINA
Torpent ad coreas pedes usitati veloces
et medio silet lingua sonora palato
nec dat ulterius voces dulcore repletas		35
in quibus utebar Caliopis modalus.
Hic iacet extinctus amor qui corda peruxit
et spe fugata vivit quem ante dilexi.
Quid plura? Sum nicil si iam pulcerima fui,
et mutor in cinerem morem sequendo priorum. 		40
Sic ergo respicias qualia te fata sequuntur:
nam vitare mortem nullus in orbe potest.
Set si te superi trahant ad scanna beata,
cum post me veneris legem solvendo communem,
da, lector, iuveni preces qui me diligebat:		45
ut lacrimare sinat vitam ducendo primevam,
ut sine mestitia domos adire beatas,
quas querit, possim spiritus de corpore latus.
Verba transeuntis ad puellam sepultam
Hic ego sum miser primus qui verba notavi
et legi versiculos qui mea danna ferunt. 		50
Sed male, quod optas, possum, spetiosa puella:
ponere ploratus, te sine vita iacente;
set querar quare subito miserabile fatum
sic misere dii sua pietate relicta.
Hei michi cur novi, cur te, pulcerima, vidi? 		55
Si non novissem, non foret hic dolor.
Heu michi quid faciam? Plorabo semper ubique,
set non sufficiet cordi peiora querenti.
Quos gemitus summam nescio, que dingnia lamenta
in quibus ostendam doloris copia quanta		60
sit mei dolentis, cui peiora parantur.
O decora nimis, ubi nunc Constantia manes?
Cur michi non loqueris ut iam locuta fuisti?
Aurea cesaries, ubi nunc ridentes ocelli?
Hii sine luce manent et hec inculta vilescit;		65
sidereus vultus, ubi nupta lilia rosis

408
CARMINA
esse videbantur, pallet, nec est ibi color;
os pariens rosam sub qua tegebantur eburni
ac nivei dentes est nubilosa modo;
cara iacet cervix et sedent humero colla; 		70
poma mamillarum parvo suspensa tumore
(nullaque mollitie pendebant fracta, sed ipsa
durities propria singniabat singnia pudoris)
et que spectabant amplexus bracchia forte
dando suos meos, si misera fata dedissent,		75
et manus anulis quam iam ornare credebam,
et que sub istis membra meliora putabam,
hic sunt sub duro lapide tecta simul.
Quid igitur agam? Me sine spe dimisisti,
me cruciat amor, me dolor ansiat, heu, 		80
cum puto non unquam te revidere debere.
Nescio quo vadam, quid optem, quod deo petam:
mors sola michi placet, posquam tu mortua iaces,
cum sine te nequeam vitam deducere letam.
Pro te querebam vivere dum viva manebas: 		85
nunc sine vita iaces, quid michi vita valet?
Lux tua dolores medebatur ansie mentis,
et cruciatus quos dabat sepe Cupido
visa fugiebant yllari facie vere.
Nunc sine pace vigent mortis augendo dolores. 		90
Te si fata michi contraria subripuerunt,
saltim vidisse te morientem dedissent.
Forte dixisses: morior, carissime, vale!
Set non dederunt; utinam te mortuam darent
ut videre possem, et quos michi vita negavit		95
mors daret amplexus: ora pallentia sepe
rigando lacrimis obscula dando piis,
o possem tumulo tecum recumbere tuo,
ut quos iunxit amor mors iungeret una sepulcro.
O dolor inmensus, pestis nephandaque dira, 		100
cur vivam sinis? Cur me non morte repellis?
Mors veni! Heu, miseris longo nil tristius evo.
Ve michi cui vita mors erit amodo certe:

410
CARMINA
dulce mori miseris si mors vocata veniret.
O celum! O superi! Quid feci, quid fecit ista		105
ut morti data darer <non> et ego mori?
O Venus immensi deaque mater Amoris,
o nuptiarum dea Saturnia mangnia,
hanc michi coniungi promisistis ore divino
quam mors necavit: sic vox inritata deorum. 		110
Cur sua non venit etas ad debiles annos
plene senectutis? Quod si fieri negabant,
hoc dee fatales tempus quod michi dedere
ut viverem, supersecassent, adtribuendo
iuveni que iacet mortua cito nimis. 		155
Quid, heu miser, agam virgo Constantia pande!
Heu, nunc, quod possum, fugiam lucemque deosque:
te sequar ut comes, et tecum ibo sub umbras.
Set si forte pia corporis umbra foret
nec doloris huius causa deserere vellet, 		120
Didonis exemplo sibi fugam dabo velocem
gladio vel laqueo Blibidem sequarque dolentem.
Nam potius umbras volo visitare per undas
Cociti vel stigias, Ditis civesque videre
si michi Leda locum negaret ubi bearis,		125
quam sine te velim mundo manere dolendo.
Responsio puelle sepulte iuveni conquerenti
Parce tuam, iuvenis, fletu quassare iuventam
et fata merendo sollicitare mea.
Nil prosunt lacrime nec possunt fata moneri.
Viximus: hic omnis exitus unus habet. 		130
Parce ita: non umquam similem experiare dolorem
et faveant votis numina cunta tuis.
Quodque michi eripuit mors immatura iuvente
id tibi victuro proroget ulterius.